جلوه هایی از گستره مشارکت سیاسی اجتماعی زنان بر اساس تمدن اسلامی:
مساله مشارکت و نقش آفرینی زنان در مسایل اجتماعی و سیاسی چیزی نیست که امروزه در جامعه ما طرح شده باشد. شاید در عصور متاخر، بیش از یک قرن باشد که جامعه بشری درگیر این موضوع شده است. جنبش های فمنیستی، تلاش زنان غربی است برای بدست آوردن حقوق خود - حقوق اجتماعی و سیاسی و البته برابر با مردان - تلاش پیگیری که ناشی از افراط و تفریط های متفکران غربی است. رشد و گسترش این تفکر در جهان پس از تشکیل کنفرانس های جهانی زنان سرعت بسیار یافت و افکار فمنیستی توانستند از این طریق به درون باور دولت ها و ملت ها نفوذ کنند. اسناد بین المللی زنان در این کنفرانس های جهانی توسط اندیشمندان فمنیست اروپا و آمریکا تدوین شده و با اندک تغییراتی مورد تصویب کشورهای در حال توسعه قرار گرفت.
متاسفانه در بین اندیشمندان مسلمان، علیرغم باور کلی نسبت به اصالت و قدمت تمدن اسلامی، مسائل زنان که نیمی از جامعه اسلامی را تشکیل می دهند هنوز تاحدودی مبهم است و در مواردی، دیدگاه شفاف و روشنی از اسلام نسبت به آن عرضه نمی شود.
لذا لازم است جلوه هایی از گستره مشارکت سیاسی اجتماعی زنان به ویژه نزد مکتب اهل بیت علیهم السلام مورد بررسی قرار گیرد و در نهایت به تجربیات گرانبهای انقلاب اسلامی که بی شک بهره گرفته از آموزه های اصیل اسلامی است، اشاره شود.
با ظهور دین اسلام کسانی که معارف اسلامی را مانع رسیدن به مال و جاه خویش می یافتند تلاش کردند تا حقایق را برخلاف آنچه هست در اذهان بنمایانند. یکی از امور مهمی که دین مقدس اسلام عنایت خاص بر آن داشته، توجه به تعالی زنان است، زنان که مظهر رحمت خداوندند گاه در تاریخ مقهور قدرت مدران خودپرست شده اند. لذا آموزه های اسلامی می کوشد تا مردم بدون تاثیر جنسیت، رنگ و یا نژاد در سیر الی الله قدم بردارند تا آنجا که مسجود فرشتگان الهی شوند. در این مسیر زن هیچ تفاوتی با مرد ندارد چرا که روح الهی انسان است که این سیر را به عهده دارد و شائبه دخالت جنسیت در روح الهی اندیشه ای سخت خطاست.
با ظهور اسلام زنان جانی تازه یافتند و در صحنه های مختلف رسیدن به کمال گاه گوی سبقت را از مردان ربوده و مشمول آیه "السابقون السابقون، اولئک المقربون" شدند. در اینجا به نمونه هایی از این دست اشاره می کنیم:
1. حضور زنان در بیعت های دوران پیامبر
حضور زنان در بیعت های دوران پیامبر به معنای حضور در حساس ترین امور سیاسی اسلام است. این بیعت ها نشانگر اطاعت مردم از رهبری جامعه است و آن چنان اهمیت دارد که خداوند در قرآن اجر وفاداران بر این بیعت را اجر بزرگی توصیف نموده و می فرماید: "ان الذین یبایعونک انمام یبایعون الله ید الله فوق ایدیهم فمن نکث فانما ینکث علی نفسه و من اوفی بما عاهد علیه الله فسیؤتیه اجرا عظیما".
الف) آن زمان که پیامبر (ص) از جانب کفار تحت فشار بودند عده ای از اهل یثرب نزد وی آمده و پس از آشنایی با اسلام در بیعتی با پیامبر اکرم(ص) شرکت نمودند که آن را عقبه اولی یا بیعة النساء می نامند. در این بیعت زمانی به نام عفراء، دختر عبید بن ثعلبه حضور داشت.حضور وی در این زمان که زنان از اولین و ابتدایی ترین حقوق فردی و اجتماعی خود محروم بودند، بسیار شگفت آور و مهم محسوب می شود.
ب) سال بعد، 73 تن از مسلمانان از یثرب به مکه آمده و بیعت جدیدی مشهور به عقبه ثانی با پیامبر اسلام(ص) بستند.و بنا بر متون تاریخی در این بیعت نیز زنانی همچون نسیبه، دختر حارث انصاری و خواهرش، نسیبه دختر کعب از بنی خزرج، ام منیع و اسماء، دختر عمروبن عدی حضور داشتند. این بیعت نیز در شرایط حساسی نیز واقع شد.
ج) بیعت با پیامبر(ص) بار دیگر در جریان صلح حدیبیه تکرار شد که مورد اشاره آیات قرآن نیز می باشد.در این بیعت که به بیعت رضوان مشهور است تعدادی از بانوان شرکت داشتند که تاریخ اسامی ربیع بنت معوذ، ام هشام انصاریه و نسیبه دختر حارث را به خاطر سپرده است.
د) بیعت دیگری در جریان فتح مکه رخ داد که البته کمی متفاوت بود و در این بیعت تفاوتی بین زنان و مردان وجود نداشت که حضور زنان در این بیعت مورد اشاره آیه 12 سوره ممتحنه قرار گرفته است.
ه) تاریخ شاهد بیعت های دیگری نیز پس از دوران پیامبر با حضور زنان بوده است لذا امام خمینی(ره) در آغاز انقلاب تلاش کرد از حضور زنان در بیعت با بیانی نوینت و امروزی یاد کند آنجا که فرمود:" زن باید در مقدرات اساسی مملکت دخالت کند."
و) مکتب اهل بیت(ع) این حضور سیاسی اجتماعی و نقش فعال زنان نه تنها در اصلاحات اجتماعی بلکه در ایجاد ساختاری مبتنی بر اندیشه های اسلامی را ارج می نهد آنجا که امام باقر(ع) پنجمین امام شیعیان می فرماید که در آخرالزمان و هنگامه ظهور مهدی(ع) تعداد 50 زن در میان یاران او دیده می شوند و در بین رکن و مقام با او بیعت می کنند.
ادامه دارد...
